Trong cuốn sách “Soccer in Sun and Shadow” xuất bản năm 1995, tác giả Eduardo Galeano đã viết lên những trang sách tuyệt vời về những chàng thủ môn trên sân cỏ. Ông nói rằng: “Thủ môn là những người cô đơn, chỉ có thể theo dõi trận đấu từ xa. Không bao giờ xa rời khung thành, thứ duy nhất gắn bó với họ là 2 cột dọc và 1 xà ngang”.
Tuy nhiên, ,mọi thứ đã thay đổi với bóng đá hiện đai. Thủ môn ngày nay không chỉ chơi với tôn chỉ duy nhất là bắt trúng bóng. Hơn thế nữa, mục tiêu của họ khi ra sân là làm chủ tất cả khoảng không gian trong vòng 16m50. Và đối với nhiều đội bóng, đó là nơi luôn luôn phải đặt trong sự an toàn cao nhất. Trước đây, những màn trình diễn của thủ môn không yêu cầu quá cao về kỹ thuật . Họ chỉ cần bình tĩnh bắt chuẩn bóng quả bóng, tốc độ trong những pha tranh chấp ở khu vực cấm địa và làm chủ trong những pha bóng bổng. Nhưng hiện nay những kỹ năng này ngày càng được nâng cấp vì những tiến bộ không ngừng về mặt chiến thuật.
Từ ‘tiến bộ’ được sử dụng khá đúng ở đây – nhiều đội bóng nhỏ đang chơi ngày một khát khao hơn, còn các đội bóng tên tuổi lại càng muốn bảo vệ vị thế của họ bao giờ hết. Đội chiến thắng sẽ là đội có thể kéo bóng lại gần cầu môn đối phương nhiều hơn hoặc là có thể ngăn chặn từ xa các cuộc tấn công của đối thủ. Lối chơi pressing không thể triển khai tốt dựa trên một tiền đạo mà cần sự hỗ trợ từ phía sau của tiền vệ, hậu vệ, và tất nhiên là cả thủ môn, thì chiến thuật này mới thực sự có hiệu quả. Hiện nay khái niệm “Thủ môn quét” đã dần trở nên phổ biến. Đức chính là đất nước đi đầu khái niệm này với Manuel Neuer – người đầu tiên giành sự nể phục của toàn giới túc cầu, thậm chí là cả đội bóng mà anh đang thi đấu – nhờ sự lăn xả và khả năng cản phả ngoài khu vực 16m50 của mình. Sau đó là Marc-Andre ter Stegen, cũng đã tiếp nối sự “năng nổ” đó nhưng vẫn ở mức an toàn hơn. Tuy nhiên, trong những năm qua, Brazil dường như đã bắt kịp với người Đức về xu hướng này. Trong một khoảng thời gian dài, thủ môn luôn là điểm yếu đối với người Brazil. Moacir Barbosa “người gác đền” cho Selecao tại Thế vận hội 1950 biết điều này hơn ai hết. Một lỗi đáng tiếc dẫn đến thất bại trong trận chung kết trước Uruguay đã gây cú sốc cho cả một nền bóng đá. Barbosa đã phải chịu sự chỉ trích rất lớn cho sự thất bại của đất nước khi không thể giành ngôi vô địch ngay tại quê nhà, một gánh nặng mà ông buộc phải mang ở trên vai suốt cuộc đời của mình.
Rất lâu sau trường hợp của Barbosa, bóng đá Brazil gần như vẫn chỉ nổi bật với lối chơi kỹ thuật. Nền bóng đá nổi tiếng thế giới với việc sản sinh ra những cầu thủ có phẩm chất kỹ thuật tuyệt hảo, những cầu thủ chạy cánh có khả năng rê bóng nhỏ và những mẫu cầu thủ toàn diện có thể tỏa sáng bất cứ khi nào. Việc nâng cao chất lượng vị trí thủ môn được đặt sau trong chiến lược của họ. Giờ đây Brazil đã có những thủ môn ưu tú: Alisson và Ederson.
Mùa hè năm ngoái có 2 điều đã tạo ra sự thay đổi tích cực cho Brazil. Vào ngày 1 tháng 6, Manchester City xác nhận việc ký kết hợp đồng với Ederson, kết thúc cuộc tìm kiếm “người gác đền” hàng đầu của họ trong hành trình chinh phục danh hiệu mới. Chỉ hơn một tháng sau, Wojciech Szczesny rời Roma đến Juventus, mở đường cho đội hình Giallorossi bắt đầu với Alisson. Ederson và Alisson đã khẳng định mình là hai trong số những thủ môn chơi ổn định nhất trên thế giới hiện nay. Họ sẽ được đánh dấu tích cho tất cả các ô khi nói về chỉ số thông kê của một thủ môn. Họ không chỉ hội đủ phẩm chất của một thủ môn giỏi , mà còn sở hữu tố chất để phát triển ở cấp độ cao nhất với lối chơi bóng hiện đại ngày nay, tạo ra sức ép mạnh mẽ lên đối phương ngày ở phần sân của đội nhà và có đảm bảo tính phòng ngự luôn ở mức cao. Cả Ederson và Alisson đều là mẫu thủ môn toàn diện, nhưng phong cách lại không giống nhau.
Ederson là một thủ môn toàn diện. Anh ấy không chỉ có kỹ thuật tốt mà còn có khả năng quan sát nhạy bén. Ederson là một phần của không thể thiếu trong CLB khi Anh là một nhạc trưởng thực sự trên sân đấu với khả năng chỉ huy đồng đội theo đúng đấu pháp của HLV . Điều này rất quan trọng đối với Manchester City của Pep Guardiola, người đang thiết lập lối chơi kiểm soát từ phía sau cho toàn đội bất kể đối thủ của họ lựa chọn lối chơi phòng thủ Thủ môn 24 tuổi này đã nhanh chóng khẳng định tài năng của mình. Ba năm trước, Ederson chơi ở đội B của Benfica, và anh ấy chỉ mới có trận ra mắt đội tuyển quốc gia vào tháng 10 năm ngoái. Những kinh nghiệm khi chơi futsal đã giúp anh ấy có thể thích ứng nhanh chóng với lối chơi bóng tốc độ tại Premier League. Có lẽ ví dụ tuyệt vời nhất về sự chính xác của Ederson trong những pha xử lý của mình là chiến thắng 4-1 trước Tottenham Hotspur vào tháng 12 năm ngoái. Khi đó, thủ môn của Brazil chọn đúng vị trí mà Kyle Walker tung cú volley cận thành để đẩy bóng ra. Tỷ lệ rủi ro trong pha bóng đó là rất cao. Bóng có thể bật ra tìm đến chân 1 cầu thủ của Spur đá bồi và cơ hội ghi bàn vào lưới Manchester City là rất cao. Tuy nhiên, đồng đội của Ederson đã có mặt để bọc lót kịp thời càng khiến cho pha đẩy bóng của anh trở nên xuất sắc.
Còn về Alisson, một thủ môn theo phong cách truyền thống của Brazil. Alissson nhanh như Ederson và thậm chí có phản xạ tốt hơn, nhưng không phải là mẫu thủ môn lăn xả. Trong phong cách chơi của mình, Alisson lý trí nhiều hơn là việc phản xạ theo cảm tính. Nhưng trong hầu hết các kỹ năng khác, anh ấy không có nhiều sự nổi trội.
Alisson đã phát biểu trên trang web chính thức của Roma rằng, nếu anh ấy phải chọn một vị trí khác để chơi, anh ấy sẽ chọn vị trí tiền đạo. Nhiều lần trong mùa giải này, anh ấy đã những pha xử lý bằng chân rất hiệu quả. Alisson thường để các tiền đạo đối phương áp sát cung thành sau đó băng ra cản phá bằng những pha bấm bóng hoặc chuyền bóng cho một đồng đội gần đó với một pha đánh gót ngược phức tạp không cần thiết. Alisson thực sự là một thủ môn thi đấu theo đúng phong cách nghệ sĩ của xứ sở Samba.
Brazil sẽ phải đưa ra một quyết định khó khăn ở kỳ World Cup tới diễn ra tại Nga: Liệu họ sẽ chọn Alisson hay Ederson làm thủ môn bắt chính? Đó thực sự là một lựa chọn khó khăn cho Brazil. Trong nhiều năm, Vị trí thủ môn của Brazil luôn bị đánh giá thấp nhưng tại kỳ World Cup này họ có thể tự tin dẫn đầu với 2 thủ môn tài năng hiện có.
Lược dịch từ tác giả BLAIR NEWMAN – www.tifofootball.com