Có một dạng cầu thủ luôn khiến người xem đặt câu hỏi về vị trí anh ta đang thi đấu. Cụ thể, một vài gã mang danh hậu vệ nhưng chẳng biết phòng ngự là gì, không loại trừ cả những người được gọi là tiền vệ cánh nhưng có xu hướng bó vào trong. Và không thể thiếu dạng tiền vệ tấn công có tư duy sáng tạo hạn chế. Những điều kể trên khiến người ta không thể không chú ý đến Alen Boksic.
Alen Boksic (Croatia) thi đấu ở vị trí gọi là “tiền đạo” nhưng lại ít khi được bắt gặp gần khung thành đối phương. Alen Boksic có tám năm khoác áo Lazio, sở hữu hầu hết những ưu điểm của một chân sút giỏi: tốc độ, kĩ thuật, sức mạnh và sự lạnh lùng. Tuy nhiên dựa vào thống kê, cứ hơn ba trận Boksic mới ghi được một bàn, thể loại tiền đạo gì thế này? Tôi có thể đưa ra hai luận cứ bào chữa cho thành tích ghi bàn của gã này. Thứ nhất, Alen Boksic thi đấu ở Serie A tại thời điểm mọi đội bóng đều lấy phòng ngự chặt làm tôn chỉ. Thứ hai, đó là thời điểm Gabriel Batistuta và Beppe Signori “làm mưa làm gió” ở giải quốc nội Ý. Hai cái tên kể trên ghi bàn đều đặn mỗi cuối tuần khiến mọi chân sút khác bị lu mờ.
Tuy nhiên cả Batistuta và Signori đều lấy khả năng dứt điểm từ xa làm phương án khả dĩ khi hàng hậu vệ đối phương phong toả mọi đường phối hợp. Alen Boksic không giỏi làm việc đó, vì thế tiền đạo người Croatia buộc phải dùng cách duy nhất: đi bóng qua hàng phòng ngự đội bạn. Boksic thường chọn phương án rê bóng từ biên và đột phá trung lộ. Năm đầu tiên trong màu áo Lazio, bài phối hợp bật tường giữa anh và Signori giúp cầu thủ người Croatia có đất diễn mà không giẫm chân tiền đạo số một của đội, Signori.
Theo dõi Alen Boksic giúp tôi hiểu được phần nào vai trò của một tiền đạo không chỉ là giỏi ghi bàn. Tuy nhiên quan điểm này khá khó để giải thích cặn kẽ. Ở thời điểm Boksic còn thi đấu, tiền vệ cánh không cần biết dứt điểm, cũng như tiền đạo không cần kiến tạo cho đồng đội. Điều đó giúp sự có mặt của Boksic như một làn gió mới trong định nghĩa về vai trò trên sân. Boksic làm tôi nhớ đến một cầu thủ đồng hương của anh ta, Zvonimir Boban. Boban không phải một hộ công hay tiền vệ trung tâm đúng nghĩa vì ông ấy không thường xuyên tạo cơ hội cho đồng đội cũng chẳng có nhiều tình huống đánh chặn khu trung tuyến. Điều đó không khiến vai trò của Boban mờ nhạt trong chức vô địch Champions League của AC Milan vào năm 1994.
Một cầu thủ muốn thi đấu theo kiểu Alen Boksic buộc phải có hai tính cách: khiêm tốn và không ích kỉ. Trong màu áo đội tuyển quốc gia, Alen Boksic cũng sắm vai kép phụ cho Davor Suker và Alessandro Del Piero suốt mùa giải thi đấu cho Juventus dưới dạng cho mượn. Chân sút người Croatia còn là nỗi tiếc nuối của Manchester United. Mùa Hè 1996, Quỷ Đỏ mua hụt Alen Boksic, và chính Boksic trong màu áo Juventus năm đó là người vượt qua hàng thủ của Manchester United trước khi ghi bàn thắng duy nhất trong trận đấu. Vào thời điểm đó, Boksic là một hiện tượng, gã là tiền đạo không cần ghi bàn nhiều, nhưng đã ghi bàn, là phải thắng. Một trong những bàn thắng để đời của Boksic thì lại là một pha dứt điểm từ khoảng cách gần 40 mét. Đó là khi Boksic khoác áo Lazio vào mùa giải 97/98, chân sút người Croatia thoát khỏi sự truy cản từ một hậu vệ trước khi rê bóng qua một hậu vệ khác và chích mũi giày khiến bóng bay theo quỹ đạo parabol vượt qua tầm với thủ môn, ghim vào góc lưới. Thủ thành đối phương sau bàn thắng không thể làm gì khác ngoài vỗ tay tán thưởng siêu phẩm từ Boksic.
Bài viết này có lẽ đủ để nói về Alen Boksic. Anh chàng này thực sự khiến tôi nhớ đến trường hợp tương tự nữa, Gerson – một tiền vệ kiến thiết lùi sâu góp mặt trong đội hình Brazil thi đấu World Cup 1970. Gerson thi đấu thấp hơn những đồng đội trong hàng tiền vệ, tận dụng khả năng kiến thiết để giúp đồng đội tuyến trên toả sáng. Cuối cùng, về phần Alen Boksic, anh ta thành công trong việc chứng minh bản thân là một tiền đạo giỏi đúng nghĩa – không chỉ trong việc ghi bàn. Trong bóng đá hiện đại, vị trí tiền đạo cũng đã có những thay đổi nhất định nhằm phù hợp hơn với xu hướng phát triển của chiến thuật. Tôi có thể nhớ đến vài cái tên tiêu biểu cho xu hướng tiền đạo hiện đại như Anthony Martial hay Leroy Sane.
Musa Okwonga
Lược dịch từ Tifo